نورپردازی

نورپردازی چیست؟

جزییاتی که در زیر نور خورشید و نور روز نمایان نیستند می توان در شب مورد توجه قرار گیرند. یک بنای خاص در روز، می تواند در شب برجسته و نمایان باشد و رابطه بنا با محیط اطرافش را می توان با استفاده از نورپردازی مناسب محل بیان کرد.  پیچیدگی یا زیبایی و ظرافت بناها وقتی که در آسمان تاریک می درخشند می تواند نمود بیشتری پیدا کند.

نورپردازی می تواند روشی برای طراحی سایه ها بر روی صفحه باشد. اثر متقابل نواحی تاریک و روشن نقش بزرگی را در خلق نمای تکمیلی از یک صحنه با اضافه کردن نمایشی خوب و آشکارسازی ساختار طبیعی ایفا می کند. تولید سایه ها با تکیه بر جزییات ساختار اجسام می تواند روی نمای نهایی تاثیر زیادی بگذارد.

هدف از نورپردازی به وسیله نورافکن امنیت در نواحی روباز است و این روش از ارتکاب جرم جلوگیری می کند. مثال هایی از روشنایی نورافکن شامل روشنایی مکان های ورزشی و روشنایی امنیتی است.

کاربردهای نورپردازی به وسیله نورافکن ها متفاوت است. این نوع روشنایی ممکن است در پروژه ای برای ایجاد زیبایی به کار بسته شود؛ در حالی که در پروژهای دیگر کاربرد متفاوتی داشته باشد اما در هر دو پروژه هدف خلق جلوهای ویژه است. هدف اصلی نورپردازی اشیا، ساختمان ها، مجسمه ها و درختان افزودن ظاهری زیبا به آن هاست.هرچند کلمه نورپردازی در هر دو مورد استفاده می شود اما احتمالاً این استفاده به طور ضمنی نادرست است. هدف از نورپردازی دیده شدن اجسام بعد از تاریک شدن هواست.

نورپردازی در معماری

احتمالاً رایج ترین تکنیک ها، نورپردازی در معماری است. وقتی که بدانیم گنجینه ای عظیم و فاخر از هنر معماری مدرن و کهن را در اختیار داریم این مطلب عجیب نیست.

چراغانی و نورپردازی برای آشکار کردن فرم ساختمان و کوچکترین جزییاتش استفاده می شود. با نورافشانی امکان دادن یک هویت جدید به بنا پس از تاریک شدن هوا وجود دارد. رنگ را می توان غنی کرد یا تغییر داد. در نورپردازی رنگ می تواند عنصری حیاتی و مهم باشد؛ ولی به بافت های سطح هم توجه می شود. برای داشتن نورپردازی که در آن اشیا طبیعی جلوه کنند، تأکید و تأمل زیاد امری عادی است.

تاثیر رنگ در نورپردازی

هر سطحی برای بازیافتن رنگ طبیعی اش پس از تاریکی، باید با یک منبع نور که حداقل حاوی دو رنگ مربوط به خودش باشد روشن شود.

فیلترهای رنگ خیلی مفیدند، آنها می توانند یک وسیله فرعی موقتی برای رویکردهای فصلی یا جشنی باشد، وقتی که یک رنگ ثابت لازم است می توان آن ها را در یک مبنای دایمی استفاده کرد. یک فیلتر رنگ تمام رنگ ها را به جز رنگ خودش جذب می کند، برای مثال، یک فیلتر قرمز، در مسیر رنگ سفید، فقط رنگ قرمز را انتقال می دهد و تمام رنگ های دیگر را متوقف می کند.

این مسأله باید در طراحی مورد توجه قرار گیرد؛ چون فیلتراسیون یعنی از دست دادن نور و وقتی از فیلترهای رنگ استفاده می کنند به یک لامپ با توان زیادتر نیاز است. برای مثال، یک فیلتر آبی ممکن است فقط ۳۰ درصد نوری را که روی آن تابیده است انتقال دهد و تابش آن بستگی به چگالی و حجم رنگ دارد.

وقتی که بناهای یک منطقه به طور یکسان نورپردازی شده باشند رنگ عاملی است که برای ایجاد هویت آشکار یک بنا فاکتور مهمی محسوب می شود. از مواد به کار رفته در ساختمان برای انتخاب رنگ آن بنا ایده گرفته می شود و ممکن است در این طرح علاوه بر مطلب ذکر شده، از لامپ و یا فیلترهای رنگی نیز استفاده شود.

منابع نور تکرنگ، شدیداً به سوی یک دسته کوچک از رنگ ها متمایل هستند و فقط بعضی از رنگ های ساکن در ساختمان و بنا را آشکار خواهند کرد. پس به این دلیل استفاده از لامپ «طیف کامل» ترجیح داده می شود.

منابع هالید فلزی عالی اند، زیرا دارای یک بازده نور سفید هستند، که در آشکار کردن تمام انواع رنگ های آجر یا سنگ مفیدند.

تا حدی، دمای نور باید با رنگ و نوع سطح نورپردازی شده، متناسب باشد. برای نمونه، در سنگ ماسه ای زرد از لامپ های سدیم پرفشار استفاده می کنند. زیرا آنها دارای ظاهری «طلایی» اند و به ماهیت گرم سطح سنگ اشاره می کنند. سنگ انگلیسی یا پورتلاند مهمترین سنگی است که با لامپ های هالید فلزی نورپردازی می شود؛ زیرا این نوع لامپ ها دارای یک بازده یا نور خروجی خیلی سفید هستند.

نورپردازی در طبیعت

طراحان مناظر اغلب توجه زیادی به درختان و پوشش های سبز گیاهی دیگر دارند؛ ولی همه این مناظر پس از تاریک شدن هوا از بین می روند. درختانی که در شب روشن هستند می توانند در نظر تماشاچیانشان دراماتیک باشند. حتی تأثیر چراغانی و نورپردازی مناسب و با دقت می تواند زمختی و سختی یک منظره زمستانی را نرم و لطیف کند.

در طراحی نورپردازی طبیعت از بر هم زدن زندگی حیات وحش در آن محیط باید اجتناب کرد و این کار با مشورت با افراد باصلاحیت محیط زیست و تعیین نیاز در آن جا امکان پذیر است. برای مثال نباید محل آشیانه پرندگان را بر هم زد. با تنظیم فصلی برای اوقات کار و عملیات چراغانی و نورپردازی می توان این کار را محتاطانه انجام داد.

نورپردازی درختان

نورپردازی ساختمان

نمونه هایی از ساختمان ها و بناها هستند که با لامپ نورپردازی شده اند و معمولاً از لامپ های نورپرداز پروژکتور استفاده می کنند که نورشان تا مسافتی دور دیده می شود. این روش قصد پوشاندن جزییات را داشته و ظاهری روشن را به بیننده می دهد.

اندیشه و تفکر مدرن اغلب در جهت های برجسته کردن یا ایجاد نور خیره کننده به منظور نمایش جزییات یک بنا و ایجاد نور کمرنگی برای بقیه بناست. این هزینه ها انرژی کمتری را داشته و تأثیر مناسبی از نظر معماری بر ساختمان ها دارد.

لازم به تأکید است که نقاط قوت و خصوصیات خاص طرح بعداً باید دقیقا شناسایی شوند. در بناهای مدرن، جزییات چارچوب نمایش داده می شود و بعضی تأثیرات مطلوب و حیرت آفرین را فقط با نورپردازی به بنا می توان به دست آورد.

برای مثال چارچوب یک ساختمان می تواند جزییات روشنایی را نشان دهد. استفاده از سایه یا نیم رخ های سایه ای برای بیننده جذاب است و به متمرکز کردن چشم روی اجزای اصلی طرح کمک می کند که بعدا ویژگی های بصری را در سمت راست خودشان پس از تاریکی می توانند مشاهده کنند.

برای تأثیرگذاری بیشتر در جایی که شکل های کامل با جزییات اجزای اصلی در صحنه شب به وجود می آیند، به مونتاژ نور یا نورپردازی های کوچک و متعددی نیاز است. نصب این تجهیزات در موقع ساختن بنا آسان است؛ زیرا چوب بست های سازنده بنا در محل وجود دارد؛ ولی نصب این تجهیزات در زمان های دیگر مشکل است و باید طی طراحی مد نظر گرفته شود. ممکن است اجازه نصب این تجهیزات در سطوح خاصی داده نشود و گاهی نیز ظاهر و فیزیک بنا محدودیت هایی را در نصب تجهیزات به وجود آورد.

نوپردازی نما

مؤثرترین طرح ها اغلب اوقات از نور کم استفاده می کنند. فاکتور مهم در نورپردازی نما ، ایجاد تعادل بین ویژگی های بصری و جذابیت بنا در برابر ساختمان های مجاور است. سطوح روشن تر بیشتر از سطوح تاریک تر، نور را منعکس خواهند کرد و بنابراین، با همان نورافشانی، برای بیننده روشن تر و درخشان تر به نظر خواهند رسید. همچنین، سطوحی با بافت حجیم تر، نسبت به سطوح صاف نور بیشتری را جذب می کنند. از این رو یک سطح با بافت حجیم و تاریک به نور بیشتر و انرژی الکتریکی بیشتری نسبت به یک سطح صاف و سبک نیاز دارد. بنابراین توصیه می شود که طراحان نورپردازی روش هایی را به کار گیرند که مطمئن هستند از مقدار نور مناسب استفاده می کند.

جهت تابش در روز رو به پایین است. در نور مستقیم خورشید این مسیر می تواند طولانی باشد؛ ولی حتی یک آسمان ابری نیز سایه هایی را بر روی جزییات بنا و معماری تشکیل خواهد داد. نورپردازی پروژکتور جهت رو به بالا دارد و برخی سایه ها را حفظ می کند و یک پرسپکتیو یا نمای متفاوت به ساختمان می دهد. هر چه نور پروژکتور به سطح نزدیکتر باشد، سایه های به وجود آمده از جزییات سطح قوی ترند.

همین طور، اغلب برای ایجاد نورپردازی های پروژکتوری دیواره ها مورد استفاده قرار می گیرند. برای تاباندن نور مستقیم در سراسر سطح تعیین کردن سایه ها از شکل و طرح های عمودی در بناها و ساختمان ها کاربرد دارد؛ زیرا باز هم باعث جلب توجه بیننده می شود.زوایای کم عمق تر این تأثیر را قوی تر می کنند و باید مراقب باشید تا از قرار دادن زوایا در مسیر دید ناظر یا تماشاگر اجتناب شود؛ زیرا باعث بی اثر شدن سطوح صاف می شود.

وسایلی که تجهیزات روشنایی روی آنها قرار می گیرد بسیار ساده هستند و باعث می شوند نور کمی ایجاد شود؛ ولی از طرفی ممکن است این وسایل با استانداردهای صنعتی در تعارض قرار گیرند. هر چند برای تعمیر و استفاده از مکان هایی که برای نصب تجهیزات روشنایی مناسب هستند مجوز وجود دارد؛ اما این تجهیزات باید در جایی مورد استفاده قرار گیرند که علاوه بر ایجاد نمایی زیبا باعث کاهش مصرف انرژی شود.

هرگاه استفاده از نورپردازی یکنواخت و مطلوب امکان پذیر نباشد، در قسمت های مختلف شی به سطوح مختلفی از نور نیاز است.

تفاوت های بسیار بین روشن ترین و تاریک ترین ناحیه شی، ظاهر دراماتیک عمیقی را به دنبال خواهد داشت. این امر به خصوص زمانی مشهود است که این نواحی از نظر نورپردازی متضاد هم باشند و در کنار یکدیگر قرار گیرند. وجود تضاد زیاد جوی مرموز و یا حتا ترسناک را به وجود می آورد. در حالی که سطوح متوسط ظاهر ملایم تری دارند. توانایی چشم انسان در پرداختن به تنوع وسیع سطح روشنایی، تضاد و رنگ قابل توجه است. چشم با اندازه گیری فاصله از جسم میزان سطح روشنایی را تنظیم می کند. این عضو همچنین توانایی قابل توجهی در احساس روشنایی دارد.